توضیحات

بنا بر گزارشها هشتم مهرماه 1401، در زاهدان، مرکز استان سیستان و بلوچستان، نیروهای امنیتی ایران گلوله های واقعی، گاز اشک آور و گلوله های فلزی به سمت معترضان پس از نماز جمعه شلیک کردند.

این واکنش خشونت بار منجر به کشته شدن ده ها معترض از جمله 15 کودک و زخمی شدن صدها نفر شد که آن را به یکی از مرگبارترین حوادث در طول اعتراضات آن سال تبدیل کرد. این اعتراضات در ابتدا با مرگ خانم مهسا امینی و اتهام تجاوز به یک دختر 15 ساله بلوچ بوسیله رئیس پلیس یک شهرستان آغاز شد. بر اساس تصاویری که بوسیله دفتر کمیساریای عالی حقوق بشر (OHCHR) بررسی شده است، اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و سایر پرسنل امنیتی از جمله نیروهای لباس شخصی دیده شده اند که از پشت بام ها به سمت معترضان تیراندازی کرده اند. بنا بر گزارش ها، بسیاری از مجروحان به دلیل نداشتن مدارک هویتی ایرانی، تحت درمان پزشکی قرار نگرفتند.

رویدادها:
حادثه و سرکوب: در هشتم مهرماه 1401، معترضان پس از نماز جمعه در زاهدان تجمع کردند تا نسبت به مرگ خانم امینی و ادعای تجاوز جنسی به یک دختر نوجوان خشم خود را ابراز کنند. نیروهای امنیتی ایران از جمله اعضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از گلوله های واقعی، گاز اشک آور و گلوله های فلزی برای متفرق کردن جمعیت استفاده کردند و ده ها معترض از جمله 15 کودک را کشتند و صدها نفر را مجروح کردند.
استفاده از زور بوسیله نیروهای امنیتی: فیلم های ویدئویی بازبینی شده از جانب کمیساریای عالی حقوق بشر نشان می دهد که نیروهای امنیتی ایران، از جمله افراد لباس شخصی، از پشت بام ها به سمت جمعیت شلیک می کنند. این استفاده بی رویه از زور منجر به مرگ و جراحات متعدد، به ویژه در میان افراد آسیب پذیر مانند کودکان شد.
جلوگیری از درمان پزشکی: گزارش های متعدد حاکی از آن است که بسیاری از مجروحان به دلیل نداشتن مدارک هویتی ایرانی، تحت مراقبت های پزشکی در بیمارستان ها قرار نگرفتند که منجر به آسیبهای بیشتر و احتمالاً تشدید تلفات شده است.

ملاحظات حقوقی و حقوق بشری:
حق حیات: اقدامات نیروهای امنیتی ایران که منجر به کشته شدن ده ها غیرنظامی از جمله 15 کودک شد، حق حیات را که طبق ماده شش میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) تضمین شده است، نقض می کند.
ممنوعیت شکنجه و رفتار ظالمانه: نیروی فراوان به کار رفته برای سرکوب، از جمله مهمات جنگی و سایر ابزارها برای متفرق کردن معترضان، نقض ممنوعیت شکنجه، رفتارهای ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز که در کنوانسیون ضد شکنجه (CAT) ذکر شده و در سرکوب این اعتراضات استفاده شده است.
آزادی تشکل و اجتماعات مسالمت آمیز: سرکوب خشونت آمیز معترضانی که از حق خود برای تجمع مسالمت آمیز استفاده می کنند، همانطور که در ماده 21 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی تصریح شده، بیشتر استانداردهای بین المللی برای حمایت از آزادی های مدنی را نقض می کند.
عدم تبعیض: محرومیت از مراقبت های پزشکی به دلیل نداشتن مدارک هویتی ایرانی، اصل عدم تبعیض را که طبق ماده 26 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی تصریح شده است، نقض می کند و نگرانی هایی را در مورد تبعیض سیستماتیک علیه اقلیت قومی بلوچ ایجاد می کند.

جنایت علیه بشریت:
قتل: قتل عمدی و سیستماتیک غیرنظامیان در جریان اعتراضات، از جمله 15 کودک، می تواند طبق ماده هفت اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی (ICC) به عنوان جنایت علیه بشریت شناخته شود.
آزار و شکنجه: هدف قرار دادن جامعه بلوچ و جلوگیری از مراقبت های بهداشتی بر اساس وضعیت قومی یا ملی می تواند به عنوان آزار و اذیت و جنایت علیه بشریت، تحت قوانین بین المللی در نظر گرفته شود.
سایر اعمال غیرانسانی: جلوگیری عمدی از درمان های پزشکی و آسیب های گسترده به معترضان را می توان به عنوان سایر اعمال غیرانسانی که باعث رنج شدید و جنایت علیه بشریت است، طبقه بندی کرد.
حوادث هشتم مهرماه 1401 در زاهدان، توجه فراوان بین المللی را به خود جلب کرد و نگرانی های جدی در مورد استفاده حکومت ایران از زور علیه شهروندانش ایجاد کرده است. شواهد مستند از قتل های بی رویه، از جمله مرگ 15 کودک، محرومیت از مراقبت های پزشکی برای مجروحان، به ویژه بر اساس معیارهای تبعیض آمیز، نقض بالقوه قوانین بین المللی حقوق بشر و احتمال جنایت علیه بشریت را برجسته می کند.

دسته بندی ها

• سرکوب تظاهرات

انواع تخلف

• حق زندگی و حیات
• آزادی تجمع و انجمن
• ممنوعیت شکنجه یا رفتار یا مجازات ظالمانه، غیرانسانی یا تحقیرآمیز
• حق آزادی از تبعیض

جنایات احتمالی بین المللی

• قتل به عنوان جنایت علیه بشریت
• آزار و شکنجه به عنوان جنایت علیه بشریت، در حوزه های سیاسی، نژادی، ملی، قومی، فرهنگی، مذهبی و جنسیتی
• جنایت علیه بشریت از طریق یک عمل غیرانسانی که تاثیرات بزرگی داشته باشد