پروژه مستندسازی سپاه پاسداران
وابسته به مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران

Persian
choose language

امیرعلی حاجی‌زاده

امیرعلی حاجی زاده:امیرعلی حاجی زاده به عنوان یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و به ویژه در مسئولیت خود به عنوان فرمانده نیروی هوافضای سپاه در نقض گسترده و جدی حقوق بشر به ویژه نقض حق حیات و مرگ غیرنظامیان مشارکت مستقیم داشته و در برابر آن مسئول است. سرنگونی پرواز مسافری ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین در ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ توسط موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران در تهران در دوران فرماندهی حاجی زاده صورت گرفت که منجر به مرگ ۱۷۶ سرنشین آن شد.نام امیرعلی حاجی زاده از تیرماه۱۳۹۸ به دلیل آنچه که «نقش آفرینی مخرب و دخالت وی در برنامه موشکی تحریک‌آمیز و خرابکاری در کشتی‌های تجاری در آب‌های بین‌المللی» از سوی آمریکا خوانده شده در لیست تحریم‌های این کشور قرار گرفته است.حق حیات و مرگ غیرنظامیان:امیرعلی حاجی زاده در مقام فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران در برابر سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی در دی ماه ۱۳۹۸ مسئول است. نیروهای تحت امر حاجی زاده ۱۸ دی ماه ۱۳۹۸ این هواپیمای مسافری را که از تهران به مقصد اوکراین در حال پرواز بود دقایقی پس از برخاستن از فرودگاه «امام خمینی» در تهران با دو موشک هدف قرار داده و سرنگون کردند. در نتیجه این حادثه همه ۱۷۶ سرنشین این هواپیما جان باختند. سرنگونی این هواپیما تنها ساعتی پس از حمله موشکی سپاه پاسداران به پایگاه نیروهای آمریکایی در عراق با نام عین الاسد روی داد.علیرغم سرگونی هواپیمای اوکراینی توسط موشک‌های پدافند هوایی نیروی هوافضای سپاه، مقامات جمهوری اسلامی تا سه روز سرنگونی این هواپیما در اثر اصابت موشک را انکار کرده و دلیل سقوط آن را نقص فنی اعلام کردند. این در حالی بود که تصاویر و ویدئوهای منتشر شده از محل سقوط هواپیما در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نشان از اصابت موشک به آن داشت. همچنین تصاویری از لحظه برخورد موشک با هواپیما منتشر شده بود. تنها یک روز پس از سرنگونی هواپیما یعنی در ۱۹ دی ماه در حالی که مقامات جمهوری اسلامی همچنان سرنگونی هواپیما با موشک را انکار می‌کردند، جاستین ترودو نخست وزیر کانادا در یک کنفرانس خبری با اعلام قطعی دلیل سقوط، علت آن را اصابت موشک به هواپیما اعلام کرد.امیرعلی حاجی زاده علاوه بر مسئولیتی که به عنوان فرمانده نیروهای سرنگون کننده هواپیمای اوکراینی دارد در روند انکار و مخفی نگه داشتن حقیقت دلیل سقوط هواپیما نیز مشارکت مستقیم داشته است. او علیرغم اطلاع از دلیل سقوط هواپیما ساعتی پس از سرنگونی که خود نیز بعدتر به آن اعتراف کرد، در شرایطی که بسیاری از شهروندان ایرانی دی پی یافتن حقیقت دلیل سقوط هواپیما بودند ۱۹ دی ماه با برگزاری یک کنفرانس خبری حمله موشکی به پایگاه عین الاسد را جشن گرفت. او در این کنفرانس خبری بدون هیچ اشاره‌ای به سرنگونی هواپیمای مسافری اوکراینی توسط نیروهای تحت امر خود، حمله به پایگاه عین الاسد را پیروزی خواند و درباره موفقیت این عملیات سخن گفت.سرانجام پس از سه روز انکار و با وجود قطعی شدن سرنگونی هواپیما توسط موشک‌های پدافند سپاه پاسداران و اعلام رسمی آن از سوی اوکراین و کانادا، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در نهایت بامداد ۲۱ دی ماه با انتشار اطلاعیه‌ای مسئولیت سرنگونی هواپیمای اوکراینی را پذیرفت و آن را نتیجه «خطای انسانی غیرعمدی» خواند.پس از انتشار این اطلاعیه شبکه خبر صدا و سیمای جمهوری اسلامی کنفرانسی خبری از امیرعلی حاجی زاده منتشر کرد که وی در آن مسئولیت سرنگونی هواپیمای اوکراینی توسط نیروهای تحت امر خود را می‌پذیرد. در این گزارش از پیش ضبط شده، حاجی زاده اعتراف می‌کند که در همان ساعات اولیه سرنگونی در جریان موضوع قرار گرفته و فرماندهان ارشدتر را نیز در جریان حادثه قرار داده است. به گفته او کاربر پدافند هوایی که در نزدیکی فرودگاه «امام خمینی» تهران قرار داشته، هواپیمای مسافربری را با موشک کروز اشتباه می‌گیرد و به آن شلیک می‌کند.همزمانی حمله موشکی به پایگاه نیروهای آمریکایی در عراق و سرنگونی هواپیمای اوکراینی از سوی بسیاری از شهروندان، خانواده جان باختگان و کارشناسان مورد توجه قرار گرفته و آنها می‌گویند در شرایطی که وضعیت جنگی برقرار بوده و احتمال درگیری نظامی به گفته حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران به شدت بالا بوده، بسته نشدن حریم هوایی ایران به روی هواپیماهای مسافربری حکایت از قصد نظام جمهوری اسلامی برای استفاده از پروازهای مسافری به عنوان سپر دفاعی بوده است.علیرغم نقش مستقیم امیرعلی حاجی زاده به عنوان فرمانده نیروهای سرنگون کننده هواپیمای اوکراینی و مسئولیت او در برابر این حادثه، دستگاه قضایی جمهوری اسلامی هرگز او را به عنوان متهم در پرونده قضایی تشکیل شده به رسمیت نشناخته است. حاجی زاده همچنین همزمان با اولین سالگرد سرنگونی هواپیمای اوکراینی در دی ماه ۱۳۹۹ با حضور در یک گزارش مفصل تلویزیونی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی، بدون اشاره به سرنگونی هواپیمای اوکراینی ۱۸ دی ماه (روز سرنگونی هواپیما و همزمان حمله موشکی به پایگاه عین الاسد در عراق) را «یوم الله و روز پیروزی بزرگ» خواند.در واکنش به این گزارش خانواده جان باختگان با اعتراض شدید به آن اعلام کردند که مسئولیت اصلی سرنگونی هواپیمای اوکراینی را با امیرعلی حاجی زاده دانسته و از او شکایت کرده‌اند اما علیرغم تلاش‌های آنان او همچنان آزاد است.به گفته خانواده جان باختگان سرنگونی هواپیما عدم رسیدگی به شکایت آنها و برخورد‌های امنیتی و قهری با خانواده‌ها، فرار از افشای حقیقت، تناقض فراوان در گزارشات نهادهای جمهوری اسلامی و به ویژه شلیک دو موشک به سمت هواپیما نشان از عمدی بودن سرنگونی هواپیمای اوکراینی دارد.