رویدادها

توضیحات

در 27 تیرماه 1373، یک کامیون حامل مواد منفجره در کنار ساختمان انجمن یهودیان در بوئنوس آیرس آرژانتین منفجر شد. این انفجار منجر به کشته شدن 85 نفر و زخمی شدن حدود 300 نفر دیگر شد و یکی از مرگبارترین حملات تروریستی در تاریخ آرژانتین محسوب می شود.

سابقه حقوقی موضوع:
حکم بازداشت:
مقامات قضایی آرژانتین حکم بازداشت چندین مقام ایرانی را صادر کردند، از جمله:
- احمد وحیدی: فرمانده سابق سپاه قدس و وزیر کشور ایران بین سال های 1400 تا 1403.
- محسن رضایی: فرمانده سابق سپاه پاسداران انقلاب اسلامی.
- علی فلاحیان: وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی در زمان انفجار و نماینده مجلس خبرگان رهبری.
- محسن ربانی و احمدرضا اصغری: دیپلمات های سابق ایران در آرژانتین.
اخطار قرمز اینترپل:
اینترپل برای احمد وحیدی، محسن رضایی، علی فلاحیان، محسن ربانی و احمدرضا اصغری اخطار قرمز صادر و تاکید کرد که این افراد به دلیل دست داشتن در انفجار آمیا تحت تعقیب بین المللی هستند.

اتهامات رسمی:
در سوم آبان 1385، دادستان های آرژانتینی آلبرتو نیسمان و مارسلو مارتینز بورگاس، رسما دولت ایران را به بمبگذاری متهم و ادعا کردند که حزب الله، گروه شبه نظامی اسلامگرای لبنانی، این حمله را به دستور ایران انجام داده است.

اظهارات سازمان های بین المللی:
در 27 تیر 1401، سفارت اسرائیل در آمریکا با صدور بیانیه ای دخالت مستقیم مقامات حکومت ایران در این بمب گذاری را تایید و بیان کرد که حزب الله لبنان این حمله را به دستور رژیم ایران انجام داده است.
قضاوت نهایی (سال 1402):
نهاد قضایی آرژانتین به این نتیجه رسید که حزب الله لبنان، مسئول بمب گذاری آمیا در سال 1373 بوده و براساس دستورالعمل ها و حمایت های مالی دولت ایران عمل کرده است. این حکم که از جانب بالاترین دادگاه کیفری آرژانتین صادر شده، قطعی است و قابل تجدیدنظر نیست.

تحریم های آمریکا:
پس از این رویدادها، آمریکا تحریم هایی را که عمدتاً بخش انرژی ایران را هدف قرار می داد، تصویب و اجرا کرد. این تحریم ها که بر شرکت های مرتبط با قاچاق نفت برای سپاه و سایر صنایع پتروشیمی ایران متمرکز بود، بر اساس فرمان اجرایی 13846 اجرا شد. اولین تحریم ها علیه فروش محصولات پتروشیمی ایران در دوره دولت بایدن اعلام شد.

جرایم بین المللی:
جنایت علیه بشریت:
بمبگذاری هدفمند مرکز آمیا که منجر به کشته شدن غیرنظامیان و تلفات جانی بسیار شد، ممکن است جنایت علیه بشریت تلقی شود. جنایت علیه بشریت، شامل حملات گسترده یا سیستماتیک علیه غیرنظامیان است که در ماده هفتم اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی (ICC) تعریف شده است. حمله هماهنگ به یک هدف غیرنظامی با انگیزه های سیاسی روشن، به ویژه با توجه به یافته های مقام قضایی آرژانتین که حزب الله را به تبعیت از دستورات حکومت ایران متهم می کند، می تواند مصداق این موضوع باشد.
این بمبگذاری به عنوان یک اقدام تروریستی در سطح بین المللی، شامل استفاده عمدی از خشونت علیه غیرنظامیان برای دستیابی به اهداف سیاسی یا ایدئولوژیک است. بمب گذاری از جانب حزب الله لبنان، به دستور ایران با تعریف تروریسم در حقوق بین الملل همخوانی دارد. با صدور اخطار قرمز و حکم بازداشت بین المللی از طرف اینترپل برای مقامات ایرانی دخیل در حمله، این موضوع تقویت می شود.
توطئه و تامین مالی تروریسم:
حکم دادگاه آرژانتینی نشان می دهد که ایران با حمایت مالی از حزب الله، متهم به توطئه برای ارتکاب تروریسم و تامین منابع مالی برای تروریسم است. این اقدامات، ناقض چارچوب های حقوق بین الملل، با هدف جلوگیری از تأمین مالی فعالیت های تروریستی است؛ همانگونه که در توافق نامه های بین المللی، مانند کنوانسیون بین المللی برای جلوگیری از تأمین مالی تروریسم تعریف شده است.

ملاحظات حقوقی و دیپلماتیک:

نقض قوانین بین المللی حقوق بشر:
این بمب گذاری که منجر به کشته شدن 85 نفر و مجروح شدن 300 نفر دیگر شد، نقض جدی قوانین بین المللی حقوق بشر و ماده ششم میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی (ICCPR) است. حمله به یک مرکز غیرنظامی، همراه با شواهدی مبنی بر تروریسم دولتی، در مورد مسئولیت آن دولت در ارتکاب و همکاری در نقض حقوق بشر، نگرانی های جدی ایجاد می کند.

مسئولیت مقامات حکومتی:
دخالت مقامات بلندپایه ایرانی، همانطور که در حکم بازداشت و اخطارهای قرمز ذکر شد، به تروریسم مورد حمایت حکومت اشاره دارد. حکم دادگاه آرژانتینی و احکام بازداشت بین المللی نیاز به اقدامات دیپلماتیک و قانونی برای اطمینان از پاسخگویی در قبال حمایت مقامات حکومتی از فعالیت های تروریستی را نشان می دهد.

جمعبندی:
بمب گذاری مرکز آمیا در سال 1373، مصداق نقض جدی قوانین بین المللی، از جمله جنایت علیه بشریت، تروریسم و توطئه است. رای نهایی دستگاه قضایی آرژانتین، حزب الله و دولت ایران را متهم و ضرورت همکاری بین المللی برای پاسخگو کردن آنها را برجسته می کند. پیامدهای بمب گذاری، از جمله اخطارهای قرمز اینترپل و تلاش های دیپلماتیک در حال انجام، بر اهمیت جهانی تأمین عدالت برای قربانیان این حمله تلخ، تأکید می کند.